Ragnar Aðalsteinsson hæstaréttarlögmaður ritar grein í Morgunblaðið 10.apríl 2006 um málefni eldri borgara. Þar bendir hann á, að samkvæmt stjórnarskránni beri ríkinu skylda til þess að veita öldruðum,sem þess þurfa, aðstoð vegna sjúkleika og elli. Þar dugi engin undanbrögð varðandi fjárskort eða aðrar afsakanir. Þetta séu stjórnarskrárvarin mannéttindi eldri borgara og það sé alvarlegt mál að brjóta stjórnarskrána og brjóta mannréttindi á eldri borgurum.En það er einmitt það, sem er  verið  að gera í dag.

Dýrara fyrir ríkið að fresta lausn vandans

 Ragnar Aðalsteinsson er fróðastur allra hér á landi um mannréttindamál og hann er mikilsvirtur lögfræðingur,sem þekkir stjórnarskrá lýðveldisins vel.Ljóst er samkvæmt grein Ragnars, að ef ófaglærðir starfsmenn hjúkrunarheimila  og  elliheimila ganga út vegna bágra launakjara ber stjórnvöldum skylda til þess að grípa strax til annarra úrræða til þess að veita eldri borgurum hjúkrunarrými og  umönnun,sem þeir eiga rétt á samkvæmt stjórnarskrá.:Það yrði mun dýrara fyrir ríkið að fara þá leið heldur en að leysa strax vanda ófaglærða  og hækka

laun þeirra.

Ríkið tók 2,5 milljarða úr framkvæmdasjóði aldraðra til reksturs

 Fyrir skömmu skýrði ég frá því í grein í Mbl., að  ríkið hefði tekið 2,5 milljarða úr framkvæmdasjóði aldraðra og notað í rekstur. Sjóðurinn var stofnaður til þess að fjármagna byggingu hjúkrunarheimila  fyrir aldraða. Ég fór fram á, að ríkið skilaði þessum fjármunum. Það er engin miskunn hjá Tryggingastofnun  við innheimtu fjármuna, sem stofnunin telur,að eldri borgarar hafi fengið  ofgreidda. Hið sama hlýtur að gilda við innheimtu  fjármuna frá ríkinu.Eldri borgarar  vilja fá endurgreidda  þessa 2,5 milljarða, sem ríkið tók úr framkvæmdasjóði aldraðra til annarra þarfa en framkvæmda. Sú fjárhæð færi langt í að leysa vandann varðandi byggingu hjúkrunarheimila.

Ríkið hafði 40 milljarða af eldri borgurum á 11 árum

  Ég hefi einnig sýnt fram á það í greinum hér í Mbl. og  í öðrum fjölmiðlum,að ríkið hafði 40 milljarða af eldri borgurum á liðnum 11 árum vegna þess að lífeyrir  eldri borgara frá Tryggingastofnun hækkaði ekki í samræmi við hækkun lágmarkslauna eins og lofað var af ríkisstjórn 1995. Þetta eru gífurlega miklir fjármunir og  kjör eldri borgara væru allt önnur í dag en þau eru, ef ríkisstjórnin hefði staðið við loforðið, sem hún gaf 1995, þegar hún sleit tengslin milli lífeyrir eldri borgara og lágmarkslauna.

Samþykktir landsfundar sviknar

 Á síðasta landsfundi Sjálfstæðisflokksins var samþykkt að  hætta ætti tekjutengingu grunnlífeyris eldri borgara og stefna að afnámi allra tekjutenginga bóta eldri borgara. Ekkert hefur verið gert í þessu máli. Sjálfsagt hefur þessi ályktun aðeins verið sýndarmennska.Vilhjálmur Þ.Vilhjálmsson borgarfulltrúi gagnrýnir nú flokkforustu Sjálfstæðisflokksins harðlega fyrir að standa ekki við þessa ályktun flokksins. Mbl. tekur undir  þá gagnrýni. Tekjutengingar lífeyris eldri borgara valda þeim miklu tjóni og tímabært er að afnema þær að mestu eða öllu leyti.T.d. ætti strax að afnema skerðingu lífeyris almannatrygginga vegna tekna úr lífeyrissjóði og  draga ætti stórlega úr skerðingum vegna fjármagnstekna. Fyrst og fremst ætti þó að auka stórlega möguleika eldri borgara á að vinna sér inn nokkrar aukatekjur án þess að lífeyrir þeirra frá Tryggingastofnun væri skertur.

 Í Svíþjóð eru engar tekjutengingar við lífeyri eldri borgara frá Tryggingastofnun. Stjórnvöld guma mikið af góðu ástandi hér og því hvað Íslendingar séu ríkir. Við ættum því að geta afnumið tekjutengingar eins og Svíar. Við getum framkvæmt slíka breytingu í áföngum.

Björgvin Guðmundsson

Birt í Morgunblaðinu 23.apríl 2006