Alþjóðlega matsfyrirtækið Fitch Ratings hefur gagnrýnt efnahagsstefnu Íslands.Hefur fyrirtækið breytt horfum á lánshæfismati ríkissjóðs vegna skuldbindinga í innlendri og erlendri mynt úr stöðugum í neikvæðar.
Viðskiptahalli og aukning hreinna erlendra skulda
Ástæðan fyrir því,að alþjóðlega matsfyrirtækið hefur breytt horfum á lánshæfiseinkunn ríkissjóðs eru vísbendingar um talsvert aukna áhættu í þjóðarbúskap Íslendinga vegna verulegs viðskiptahalla,hratt vaxandi hreinna erlendra skulda og vaxandi verðbólgu.Fitch,alþjóðlega matsfyrirtækið segir,að Seðlabankinn hafi aðeins náð að hækka raungengi krónunnar og auka viðskiptahallann með 12 stýrivaxtahækkunum síðan í mai 2004.Seðlabankinn nái ekki að sporna við óhagstæðriþróun upp á eigin spýtur.Fitch gagnrýnir aðgerðarleysi stjórnvalda og segir,að ástæðan fyrir aðgerðarleysi þeirra sé sú skoðun ríkisvaldsins,að núverandi ójafnvægi í efnahagsmálum eigi rætur sínar að rekja til einkageirans og muni lagast af sjálfu sér í fyllingu tímans. Fitch segir,að einn mikilvægasti lærdómurinn,sem draga megi af Asíukreppunni í efnahagsmálum sé sá,að ríki sem virðast búa við traust ríkisfjármál taki mikla áhættu með því að líta framhjá ójafnvægi í einkageiranum.Síðan segir Fitch:” Hrein erlend skuldastaða Íslands erhærri en nokkurs annars lands,sem metið er af Fitch.”
Skuldsetning bankanna gagnrýnd
Alþjóðlega matsfyrirtækið Fitch gagnrýnir skuldsetningu íslensku bankanna erlendis og segir,að bankarnir séu mjög háðir erlendri fjármögnun og megi illa við útilokun frá erlendum fjármálamörkuðum. Lán til einkageirans,sem að miklu leyti eru vísitölubundin eða gengisbundin eru talin hafa numið 218% af vergri landsframleiðslu í árslok 2005. Höfðu þau tvöfaldast á 3 árum. Þrátt fyrir þessa skuldaaukningu halda bankarnir áfram að auka skuldir sínar ytra sem aldrei fyrr samfara áframhaldandi útrás.
Varnaðarorð Fitch höfðu þegar mikil áhrif á Íslandi,Gengi krónunnar féll mikið svo og hlutabréfavísitalan.Fitch hefur áhyggjur af mikilli þenslu og viðskiptahalla hér á landi.Fram til þessa hefur ekkert bent til,að draga mundi úr þenslunni á næstunni. Þvert á móti hefur ríkisstjórnin boðað áframhaldandi stóriðjustefnu,byggingu margra nýrra álverksmiðja á næstunni bæði á Suðurlandi og á Norðurlandi. Loks í gær dró forsætisráðherra nokkuð í land í því efni og sagði,að ekki væri unnt að byggja allar þær álverksmiðjur á næstu árum,sem óskir hafa verið lagðar fram um.Ljóst er,að efnahagsstefnan hefur farið úr böndunum og stjórnvöld ráða ekki við þróunina.Verði ekkert að gert er hætta á harðri lendingu í lok þenslutímabilsins.
Björgvin Guðmundsson
|