Á Íslands að ganga í Evrópusambandið? Dugar okkur aðild   að Evrópska efnahagssvæðinu? Þetta eru spurningar,sem Ísland þarf að svara. Þessar spurningar verða ræddar í alþingiskosningunum næsta vor og ef til vill fást þá einhver svör við þeim. Þó hefur aðeins einn flokkur sett málið á dagskrá,þ.e. Samfylkingin,sem hefur tekið afstöðu  í málinu í póstkosningu.Samfylkingin vill ákveða samningsmarkmið í aðildarviðræðum,sækja um aðild og  láta reyna á hvort viðunandi niðurstaða fæst fyrir Ísland, þar á meðal í sjávarútvegsmálum. Að því loknu vill Samfylkingin leggja niðurstöðuna undir þjóðaatkvæðagreiðslu. Þetta er skýr stefna   varðandi meðferð málsins. Samfylkingin er eini stjórnmálaflokkurinn,sem hefur tekið skýra afstöðu í þessu stærsta máli íslensku þjóðarinnar í dag.

Mín skoðun er þessi:

Það er ekki tímabært fyrir Ísland að ganga í Evrópusambandið. Við fengjum ekki undanþágu frá sjávarútvegsstefnu ESB  í dag, ef við gerðumst aðilar nú.

EFTIR 5- 10ÁR

  Það er alger forsenda fyrir aðild Ísland að ESB, að  við höldum fullu forræði í sjávarútvegsmálum.Það mundi trúlega ekki takast í dag. En eftir 5-10  ár,þegar áhrifa nýrra aðildarríkja, er farið að gæta, er ef til vill hugsanlegt, að Ísland fengi undanþágu frá sjávarútvegsstefnu ESB og þá gæti Ísland gengið inn.

  Þetta er mitt mat eftir að hafa rætt við fjölda fulltrúa ESB í Brussel en á sl. ári var   ég mikið á ferðinni þar á vegum utanríkisráðuneytisins. Sótti ég þá fundi um mál,er vörðuðu EES og  sveitarfélögin en hugsanlega aðild Íslands að ESB bar alltaf á góma.

  Samningurinn um EES,sem Ísland gerðist aðili að 1.janúar 1994 er mjög hagstæður fyrir Ísland. Ísland fékk þá tollfríðindi fyrir ýmsar sjávarafurðir,sem höfðu orðið útundan,þegar Ísland gerði  fríverslunarsamning við Efnahagsbandalagið 1972, t.d. fyrir fersk flök,sem gleymdust 1972,saltfisk,heilan ferskan og frystan fisk o.fl. Aðeins fáar sjávarafurðir eru enn útundan svo sem saltsíld,humar og lax. Ísland er í dag með hagstæðari fríverslunarsamninga við ESB en Norðmenn,þar eð  fríverslun samkvæmt samningnum frá 1972 hélst..

 Það  yrði því mjög  lítill ávinningur fyrir Ísland í viðskiptamálum, við aðild að ESB. Við erum einnig aðilar að innri markaði  sambandsins og höfum samþykkt frelsin fjögur,þ.e. frjálsa flutninga fjármagns,vinnuafls,þjónustu og vara. Við tökum  reglulega við miklum fjölda tilskipana ESB á sviði umhverfismála, félags-og vinnumála, opinberra styrkja,orkumála,opinberra innkaupa,samgöngumála,neytendamála o.fl. Er þá ekki  allt í lagi? Nei,við erum ekki með við fyrsta undirbúning mála og   ákvarðanatöku. Við sitjum ekki í stjórn ESB eins og t.d. Danir,Finnar og Svíar gera. Þegar Íslendingar sækja fundi í Brussel finna þeir sárlega til þess að fá ekki að vera með á öllum stigum. Þeir fá ekki að vera með í Evrópuþinginu, ekki í sérfræðinganefndum ráðherraráðsins, ekki í sveitarstjórnarráðinu og þannig mætti áfram telja. Þeir fá að sækja fundi sérfræðinganefnda  framkvæmdastjórnarinnar en það er ekki nóg.  En við getum ekki keypt fulla aðild hvaða verði sem er. Við getum ekki keypt hana því verði að afsala  okkur yfirráðum yfir fiskimiðum okkar. En um leið og við fáum undanþágu   í sjávarútvegsmálum getum við gengið inn.Og að því mun koma.

   Björgvin Guðmundsson,viðskiptafræðingur

   Birt í DV 2003