 Ellilaunin hækkuðu um 1258 kr: ” Ekki til að hrópa hátt húrra fyrir”
Mikil eftirvænting ríkti hjá mörgum eldri borgurum 1.ágúst, þegar launaseðlar Tryggingastofnunar ríkisins bárust þeim. Það var búið að tala svo mikið um það í fjölmiðlum, að ellilaunin mundu stórhækka, að aldraðir áttu von á góðum glaðningi. Morgunblaðið sagði með stríðsletri þvert yfir forsíðu 20.júlí: Þetta er veruleg aukning bótagreiðslna. Það var því von, að eldri borgarar ættu von á góðum glaðningi. En hvað kom upp úr launaumslögunum? Jú 1258 krónur.Von ,að Pétur Guðmundsson (LEB) segði í viðtali við NFS um hækkunina: Það er ekki hægt að hrópa hátt húrra fyrir henni. Þetta var hækkunin sem hinn dæmigerði ellilífeyrisþegi fékk.Hvernig mátti þetta vera. Jú það var eingöngu hækkun á grunnlífeyri,sem flestir fengu.Grunnlífeyririnn var hækkaður í 24.131 krónur á mánuði. Þetta er sú upphæð sem dæmigerður ellilífeyrisþegi fær frá Tryggingastofnun eftir að hafa greitt háa skatta til samfélagsins á langri starfsævi.Síðan er tekinn skattur af þessari hungurlús.Dæmigerður ellilífeyrisþegi,sem er í lífeyrisjóði fær enga tekjutryggingu ( Á Norðurlöndum heldur hann óskertum bótum almannatrygginga þrátt fyrir tekjur úr lífeyrissjóði.)
Hvað varð um 15 þúsund krónurnar?
En hvað varð um 15 þúsund króna hækkunina, sem talað var um, að ellilífeyrisþegar ættu að fá frá 1.júlí. Hún sást ekki nema hjá örfáum.. Aðeins 400 manns fengu hana að frádregnum skatti. Það tók því að blása í lúðra og auglýsa þetta sem stórfelldar kjarabætur fyrir aldraða. Þetta virðist fyrst og fremst hafa verið auglýsingamennska.Morgunblaðið sagði 20.júlí: Hærri bætur,minni skerðingar og aukin uppbygging. En ekkert varð vart við minni skerðingu 1.ágúst.Talað er um að draga eigi úr skerðingu bóta vegna tekna maka,.m.a. vegna tekna maka úr lífeyrissjóði. En það kemur ekki til framkvæmda fyrr en 1.janúar 2009. Til hvers er verið að blása þetta upp í dag, sem koma á til framkvæmda eftir mörg ár. Er það til þess að vekja falsvonir hjá ellilífeyrisþegum? Talað er um að einfalda eigi kerfið og hækka frítekjumark atvinnutekna en ekkert af þessu kemur til framkvæmda strax. Það líða mörg ár áður en frítekjumark vegna atvinnutekna ellilífeyrisþega verður hækkað.
Í yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar er ekkert talað um að skila aftur því mikla fjármagni,sem ríkið hefur haft af öldruðum á síðustu 11 árum en það eru margir tugir milljarða.
Heimahjúkrun og vistun á hjúkrunarheimilum
Í kaflanum um búsetu-og þjónustumál aldraðra er mikið talað um stórfelldar aðgerðir í framtíðinni og aukin fjárframlög til þeirra mála en það er þó eftir að leggja þau mál öll fyrir alþingi.Talað er um að auka framlag til heimahjúkrunar um 200 milljónir á næsta ári. Sú upphæð segir lítið, ef stefnan á að vera sú, að sem flestir aldraðir búi heima. Síðan er fjallað um fjölgun hjúkrunarrýma. Þar er stærsta atriðið að fé úr framkvæmdasjóði aldraðra eigi í framtíðinni að renna til uppbyggingar öldrunarstofnana! Sem sagt: Ríkið hefur í mörg ár látið greipar sópa um fé úr framkvæmdasjóði aldraðra og notað í rekstur. En nú ætlar ríkið náðarsamlegast að hætta því ráðslagi. Með því á fjármagn til byggingar öldrunarheimila að aukast um 200 milljónir á ári en þó verður ekki látinn nema helmingurinn af því næsta ár,eða 100 milljónir. Það verður ekki gert stórt átak í því að byggja hjúkrunarheimili fyrir 100 milljónir.Ekki er gert ráð fyrir meira fjármagni til byggingar öldrunarheimila árið 2007. Ekkert er minnst á að ríkið skili þeim 2,5 milljörðum króna,sem það hefur tekið úr framkvæmdasjóði aldraðra á síðustu 10 árum. Ef þeir peningar hefðu skilað sér til byggingar hjúkrunarheimila eins og til var ætlast í upphafi væri ástandið annað í þeim málum í dag en það er.
Menn verða að athuga það, að stefnubreyting varðandi vistun aldraðra tekur langan tíma. Því verður ekki breytt í einu vetfangi að vista fleiri aldraða í heimahúsum. Enn um sinn verður mikil þörf fyrir aukið rými á hjúkrunarheimilum. Það virðist ekki fylgja mikill hugur máli hjá stjórnvöldum, ef þau ætla að auka framlag til heimahjúkrunar um 200 milljónir á næsta ári. Það segir lítið.
Það ber allt að sama brunni í þessu máli. Yfirlýsing ríkisstjórnarinnar og LEB í málefnum aldraðra virðist fyrst og fremst vera áróðursplagg. Það hefði mátt bíða með að blása í lúðra í fjölmiðlum og sjá fyrst hvernig tækist til með framkvæmd á loforðum ríkisstjórnarinnar varðandi úrbætur í málefnum aldraðra.
Björgvin Guðmundsson | 
