Einn stærsti bletturinn á stefnu ríkisstjórnarinnar er slæm kjör aldraðra og öryrkja.Á því tímabili,sem góðæri hefur ríkt í landinu og  auðvelt hefði átt að vera að bæta kjör þessara hópa hafa kjör þeirra versnað í samanburði við kjör láglaunafólks á almennum vinnumarkaði. Aldraðir og öryrkjar hafa dregist aftur úr í launaþróun hinna lægst  launuðu

Skerðingin verði leiðrétt

 Árið 1995 var skorið á tengsl milli elli-og örorkulífeyris og lágmarkslauna á vinnumarkaði. Fram að þeim tíma hækkuðu bætur aldraðra og öryrkja sjálfvirkt um leið og lágmarkslaun hækkuðu. Frá 1990  hefur kaupmáttur lágmarkslauna hækkað um 52% en á sama tímabili hefur kaupmáttur lífeyris aldraðra einstaklinga aðeins aukist um 25%.Það er skilyrðislaus krafa aldraðra,að þessi skerðing verði leiðrétt. Árið 1990 nam ellilífeyrir einstaklinga ásamt tekjutryggingu 83,3% af lágmarkslaunum verkafólks.Í dag nemur ellilífeyrir einstaklinga ásamt tekjutryggingu aðeins  66,5% af  lágmarkslaunum. Þessar tölur tala sínu máli.Þær leiða í ljós,að  þegar bæta hefði átt kjör aldraðra og öryrkja voru kjörin skert í samanburði við kjör láglaunafólks. Þetta er ótrúlegt á góðæristímum.Skattar aldraðra hafa einnig hækkað á sama tíma og ríkisstjórnin segist hafa lækkað skatta.Tekjuskattur af 100 þús kr., tekjum nemur í dag 11,1% en nam  árið 1990  5,5%. ( sambærilegar tekjur að teknu tilliti til  verðlagsbreytinga).Lyf hafa einnig hækkað en það bitnar þungt á öldruðum.

Vantar 40 þús. á mánuði

  Aldraður einstaklingur,sem einungis hefur bætur frá Tryggingastofnun ríkisins hefur í dag í kringum 100 þús kr. á mánuði í lífeyri.Af þeirri fjárhæð greiðir hann 11 þús kr. í skatt.Harpa Njáls, félagsfræðingur,sem ritaði bók um fátækt  Íslandi, telur í bókinni,að það vanti 40 þús. kr. á mánuði til þess að unnt sé að framfleyta sér á bótum Tryggingastofnunar.Það er sem sagt verið að skammta öldruðum skammarlega lágar bætur sem ekki duga til framfærslu. Og þetta gerist á góðæristímum.  Bæturnar þyrftu því að vera a.m.k 140 þús kr. á mánuði. Einn stærsti útgjaldaliður fólks er húsnæðiskostnaður. Algengt er að aldraðir einstaklingar þurfi að greiða 50 þús. kr á mánuði  fyrir húsnæði.Sjá þá allir hversu  lítið er eftir fyrir mat,fatnaði og öllum öðrum kostnaði.Krafan er sú,að aldraðir,sem byggt hafa upp þetta þjóðfélag,geti lifað með  reisn á efri árum.

Smánarsamningur í nóv. 2002

Í nóvember 2002 samþykkti ríkisstjórnin,að gera örlitlar lagfæringar á kjörum aldraðra samkvæmt samkomulagi við samtök aldraðra.. En þetta voru smánarlega litlar breytingar á bótum. Ólafur Ólafsson,formaður Félags eldri borgara í Reykjavík,sagði á síðasta aðalfundi félagsins,að samningamenn aldraðra hefðu verið of undanlátssamir í samningum við ríkisstjórnina. Og það er rétt. Þessar breytingar á bótum vigta sáralítið. Meira munaði um það,sem samið var um til lagfæringar á hjúkrunarrýmum fyrir aldraða.En ríkisstjórnin getur enn tekið sig á í lífeyrismálum aldraðra og öryrkja. Stjórnin getur ákveðið að hækka bætur um 40 þús á mánuði svo þær dugi til framfærslu. Stjórnin ætti að sjá sóma sinn í að gera það.

Björgvin Guðmundsson