Fjárlagafrumvarpið fyrir árið 2005 hefur nú verið lagt fram á alþingi. Kemur þar fram,að lækka eigi tekjuskatt einstaklinga um 1% á næsta ári. Er þetta upplýst á alþingi ári síðar en fyrrverandi forsætisráðherra sagði í kosningabaráttunni 2003 að gera ætti. En þá sagði hann,að það yrði lagt fyrir alþingi strax haustið 2003 hvernig staðið yrði að skattalækkunum.Ekki var staðið við það.
Fjórðungur þess,sem lofað var
Fyrir kosningarnar 2003 sagði þáverandi forsætisráðherra,að Sjálfstæðisflokkurinn lofaði 20 milljarða skattalækkun eða lækkun um 4%,ef flokkurinn héldi völdum. Það var ekkert minnst á það þá að skipta ætti þessari skattalækkun í áfanga. Nú 1 ½ ári eftir kosningar er lagt til,að skattar verði lækkaðir um fjórðung af því sem lofað var í kosningabaráttunni! Vitað er að Framsókn var treg til þess að fallast að þessa skattalækkun en hún varð að beygja sig. Alls er óvíst,að nokkur frekari lækkun tekjuskatts verði á kjörtímabilinu enda þótt því hafi verið lofað fyrir kosningar.
Þeir ríku fá mesta lækkun
Á alþingi fær þessi 1% tekjuskattslækkun misjafnar móttökur. Vinstri grænir eru andvígir henni og segja,að nær hefði verið að styrkja velferðarkerfið. Óttast þeir að,ef ráðist verði í þessa skattalækkun muni það bitna á velferðarkerfinu og valda niðurskurði þar. Samfylkingin segir,að umrædd 1% tekjuskattslækkun muni koma þeim ríku helst til góða. Þeir ríku fái mesta lækkun á tekjuskatti í krónutölu en þeir efnaminni og tekjulægri fái litla sem enga lækkun tekjuskatts. 35% framteljanda fær í dag engan tekjuskatt vegna lágra tekna og fær því enga lækkun. Samfylkingin bendir á,að lækkun á virðisaukaskatti mundi gagnast hinum efnaminni mun meira. Hefur Samfylkingin lagt til,að virðisaukaskattur á matmælum verði lækkaður úr 14% í 7%. Í þeirri breytingu mundi felast mikil kjarabót. Frjálslyndi flokkurinn er einnig gagnrýninn á skattalækkunaráform ríkisstjórnarinnar.
Verðbólga yfir viðmiðunarmörkum Seðlabanka
Mikil þensla er nú í efnahagslífinu og verðbólga meiri en viðmiðunarmörk Seðlabankans leyfa.Verðbólgan er nú 3,5% á ársgrundvelli. Kjarasamningar eru í hættu af þeim sökum.Verkalýðshreyfingin getur sagt samningum upp,ef verðbólga er yfir ákveðnum mörkum.Við þessar aðstæður telja margir hagfræðingar varhugavert að lækka tekjuskatt einstaklinga. Þeir telja,að við skattalækkun muni þensla aukast. Þeir vilja,að ríkið skeri niður útgjöld til þess að draga úr þenslu.Halli á viðskiptum við útlönd er nú mikill og eykst.Steingrímur J. Sigfússon formaður VG gerði hinn mikla viðskiptahalla að umtalsefni í umræðum um stefnuræðu forsætisráðherra. Sagði hann mikla hættu felast í stórauknum viðskiptahalla og gæti hann leitt til þess að gengi krónunnar félli skyndilega eftir ákveðinn tíma. Ljóst er af ummmælum Steingríms og þeirri mynd,sem hér hefur verið dregin upp, að það er enginn stöðugleiki í íslensku efnahagslífi. Stöðugleikinn er aðallega í kollinum á stjórnarherrunum en í raun er efnahagslífið á brauðfótum og knúið áfram með erlendum lánum að verulegu leyti.
Björgvin Guðmundsson
Birt í Fréttablaðinu 19.oktober 2004 | 
