 Samkvæmt nýjum kjarasamningum launþega og vinnuveitenda 2008 hækka laun verkafólks um 18000 kr. á mánuði strax við upphaf samningstímans eða um ca. 15%.Laun skrifstofufólks hækka enn meira eða um 21000 kr. á mánuði strax i upphafi. Auk þess fær verkafólk og verslunarmenn 5,5% kauphækkun strax í byrjun samnings, ef þeir,sem samningurinn nær til, hafa ekki fengið þessa hækkun á undanfarandi ári..Það má því reikna með, að kauphækkun verkafólks sé á bilinu 15-20% við upphaf samningstímans.Fjármálaráðherra fékk það hlutverk að kanna og reikna út hvað aldraðir og öryrkjar ættu að fá mikla hækkun á lífeyri frá almannatryggingum vegna nýju kjarasamninganna. Hann komst að þeirri niðurstöðu, að þeir ættu að fá 7,4% hækkun lífeyris! Einkennileg niðurstaða það.
Fram til ársins 1995-96 hækkaði lífeyrir aldraðra og öryrkja sjálfvirkt um sömu hlutfallstölu og lágmarkslaun á almennum vinnumarkaði.Samkvæmt því fyrirkomulagi hefði lífeyrir frá TR nú hækkað um 15-20% eins og laun verkafólks. Skorið var á þessi sjálfvirku tengsl 1995/96 en þáverandi forsætisráðherra lýsti því þá yfir, að kjör aldraðra og öryrkja mundu ekki að versna við þá breytingu.Þessir aðilar yrðu tryggðir bæði með belti og axlaböndum. Ákveðið var að við breytingu á lífeyri yrði tekið mið af launaþróun. Með hliðsjón af yfirlýsingu forsætisráðherra frá því fyrir 12 árum er alveg ljóst, að lífeyrir aldraðra og öryrkja á að hækka nú jafnmikið og laun verkafólks hafa hækkað, eða að lágmarki um 15%. Annað eru svik.Því var lofað, að kjör aldraðra og öryrkja myndu ekki versna við þá breytingu að skera á sjálfvirku tengslin milli launa og bóta. Við þetta loforð á að standa..
Mig undrar það mjög,að félags-og tryggingamálaráðherra skuli láta fjármálaráðherra kanna og reikna út hvað laun hafi hækkað mikið í nýgerðum kjarasamningum og hvað sé því eðlilegt að hækka lífeyri aldraðra og öryrkja mikið. Ég veit ekki betur en vinnumál og kjarasamningar heyri undir félagsmálaráðuneytið. Það ráðuneyti á því að mínu mati að kveða upp úr um það hvað laun verkafólks hafi hækkað mikið við upphaf nýrra samninga og hvað eðlilégt sé að lífeyrir hækki mikið.Að mínu mati hefði félags-og tryggingamálaraðherra átt að ákveða (leggja til), að lífeyrir aldraðra og öryrkja mundi hækka um 18000 á mánuði eins og hjá verkafólki.Það er enginn ágreiningur um það, að allt verkafólk fékk þá upphæð í byrjunarkauphækkun og þess vegna þurfti ekki að fá fjármálaráðherra til þess sð fjalla um þá fjárhæð. Þeirri fjárhæð verður ekki breytt.En athugunarefni er hvað eldri borgarar og öryrkjar hefðu átt að fá mikið af þeirri 5,5% kauphækkun, sem margir fengu til viðbótar. Athuga hefði þurft hvað margir fengu 5,5% hækkun og með hliðsjón af upplýsingum um það að ákveða hve mikinn hlut af 5,5% lífeyrisþegar ættu að fá. Ef til vill er það helmingur 5,5% hækkunarinnar, þ.e.,2,75%.
Það er alveg ljóst,að með því að ákveða nú,að eldri borgarar og öryrkjar fái 4% hækkun á lífeyri er verið að hlunnfara þá gróflega.Þetta er aðeins brot af því, sem verkafólk fékk samkvæmt nýju kjarasamningunum, nær ekki einu sinni þriðjungi Lífeyrir hækkaði um 3,4% 1.janúar sl. vegna launahækkana á sl. ári. Félags-og tryggingamálaráðuneytið dregur þá hækkun frá hækkun upp á 7,4% ,sem fjármálaráðherra sagði, að laun hefðu hækkað um.Eftir standa þá 4%,sem ráðuneytið ætlar að skammta eldri borgurum og öryrkjum..Þetta eru nákvæmlega sömu vinnubrögðin og tíðkuðust hjá fyrri ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Framsóknar.Þá var alltaf verið að hafa bætur af öldruðum og öryrkjum og það nam orðið tugum milljarða, sem búið var að hafa af öldruðum frá 1995/6. Öryrkjar þurftu að fara í mál við stjórnvöld til þess að fá þann lífeyri,sem þeir áttu rétt á samkvæmt lögum og stjórnarskrá. Nú á að halda áfram á sömu braut og áður. Þrátt fyrir loforð forsætisráðherra 1995/6 á að skerða kjör eldri borgara eins og gert hefur verið allar götur síðan Samfylkingin gagnrýndi þessi vinnubrögð harðlega fyrir síðustu kosningar og hefur áreiðanlega fengið mörg atkvæði eldri borgara og öryrkja vegna þeirrar gagnrýni. En samt ætlar Samfylkingin að halda sömu stefnu og hún gagnrýndi mest áður!
Er ekki kominn tími til þess fyrir stjórnvöld að taka upp jákvæða afstöðu til aldraðra og öryrkja? Er ekki tímabært að hætta að þrýsta kjörum þessara aðila niður og veita þeim sómasamleg og myndarleg kjör.Þeir eiga það inni hjá samfélaginu.
Björgvin Guðmundsson
Birt í Mbl. 5.apríl 2008
|
