Heita má,að algert frelsi ríki nú í viðskiptum hér á landi,bæði innan lands og í milliríkjaviðskiptum. Fjármagnsflutningar hafa einnig verið gefnir frjálsir.Margir vilja eigna sér þetta frelsi. En hvaða stjórnmálaflokkar og stjórnmálamenn eiga stærsta þáttinn í því að þetta frelsi komst á? Þeirri spurningu verður svarað í þessari grein.
GYLFI Þ.HÓF STARFIÐ
Í viðreisnarstjórn Alþýðuflokksins og Sjálfstæðisflokksins 1959-1971 var Gylfi Þ.Gíslason viðskiptaráðherra og beitti sér fyrir frjálsræði í innflutningsversluninni.Hann hóf afnám innflutningshafta og hafði um það náið samráð við samtök innflytjenda og iðnrekenda.Gylfi gaf frjálsan innflutning á öllum mikilvægustu vörutegundum að landbúnaðarvörum undanskyldum.
AÐILD AÐ EFTA
Gylfi Þ. Gíslason beitti sér einnig fyrir aðild Íslands að EFTA,Fríverslunarsamtökum Evrópu 1970.Olli það mál miklum deilum á alþingi. Alþýðubandalagið og Framsókn voru á móti aðildinni en Gylfa tókst að koma málinu í gegnum þingið,m.a. með því að fá 10 ára aðlögunartíma fyrir niðurfellingu tolla á iðnaðarvörum og með því að fá stofnaðan iðnþróunarsjóð til stuðning íslenskum iðnaði.Aðild Íslands að EFTA var mjög stórt skref í viðskiptasögu Íslands og alger forsenda fyrir aðild Íslands að EES síðar. Ef Ísland hefði ekki gengið í EFTA hefði ekkert orðið úr aðild Íslands að EES og þeirri frelsisvæðingu,sem það hafði í för með sér.
JÓN BALDVIN KOM OKKUR Í EES
Það kom síðan í hlut Jóns Baldvins Hannibalssonar,formanns Alþýðuflokksins og utanríkisráðherra að koma Íslandi í EES. Sjálfstæðisflokkurinn var í fyrstu á móti því að Ísland gerðist aðili að EES og vildi fremur að Ísland gerði tvíhliða samning við Evrópusambandið. Framsóknarflokkurinn greiddi nær allur atkvæði á móti aðild að EES. Enginn þingmaður Framsóknar greiddi atkvæði með aðild. Þrátt fyrir mikla andstöðu í þinginu barðist Jón Baldvin hatrammlega fyrir aðild Ísland að EES og hafði sigur í málinu. Með aðild að EES samþykkti Ísland frelsin fjögur,frjálsræði á sviði vöruviðskipta,fjármagnsflutninga,vinnuaflsflutninga og þjónustuflutninga og fullt frelsi fyrir fyrirtæki til þess að starfa hvar sem er á svæði EES. Það er vegna EES samningsins,sem frelsi ríkir á sviði viðskipta og atvinnulífs á Íslandi í dag. Ef Sjálfstæðisflokkurinn hefði mátt ráða væri Ísland ekki aðili að þessum samningi í dag.
JÓN SIGURÐSSON HÓF AFNÁM ÚTFLUTNINGSHAFTA
Það kom í hlut Jóns Sigurðssonar,viðskiptaráðherra Alþýðuflokksins, að hefja afnám útflutningshafta. Sjálfstæðisflokkurinn hafði staðið dyggan vörð um útflutningshöft um langt skeið og Ólafur Thors hafði komið á einokun SÍF við útflutning á saltfiski. Það mátti enginn hreyfa við þessu einokunarkerfi. Talsmenn Sjálfstæðisflokksins sögðu ,að algert öngþveiti mundi skapast ef úflutningur yrði gefinn frjáls. Jón Sigurðsson hóf sem viðskiptaráðherra að losa um útflutning á freðfiski. Jón Baldvin lauk síðan sem utanríkisráðherra því verki, gaf útflutning á saltfiski frjálsan og allan útflutning á íslenskum sjávarafurðum,sem ekki var þegar áður orðinn frjáls. Þessar breytingar urðu til mikilla bóta. –Það kom í hlut Jóns Sigurðssonar að gefa fjármagnsflutninga frjálsa í samræmi við EES-samninginn.
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN DRÓ LAPPIRNAR
Af framangreindu er ljóst,að Alþýðuflokkurinn átti stærsta þáttinn í því að innleiða það viðskiptafrelsi,sem nú ríkir hér á landi . Forustumenn Alþýðuflokksins,þeir Gylfi Þ..Gíslason,Jón Baldvin Hannibalsson og Jón Sigurðsson,komu þessu viðskiptafrelsi á. Það er þess vegna hlálegt þegar Sjálfstæðismenn eru að eigna sér þetta viðskiptafrelsi. Sjálfstæðisflokkurinn hefur alltaf dregið lappirnar,þegar auka hefur átt viðskiptafrelsi. Sjálfstæðisflokkurinn var í fyrstu á móti aðild að EES og hann var á móti afnámi útflutningshafta.
Björgvin Guðmundsson
viðskiptafræðingur
Birt í Morgunblaðinu 26.janúar 3004 | 
