Einkavæðing bankanna mistókst. Sala Landsbankans og Búnaðarbankans til einkaaðila var algert klúður.Í fyrstu var ákveðið að hafa dreifða eignaraðild að einkavæddu bönkunum og að enginn mætti eiga meira en 3-5%% eignarhlut. En eftir að Björgólfur Guðmundsson talaði við þáverandi forsætisráðherra var horfið frá þessu markmiði og samþykkt að Björgólfur,ásamt syni sínum og þriðja aðila mætti kaupa ráðandi hlut í Landsbankanum. Við þessa ákvörðun var gengið framhjá einkavæðingarnefnd. Margir telja,að Landsbankinn hafi verið seldur á alltof lágu verði. Eftir að þetta hafði verið ákveðið eða samhliða var ákveðið að hópur fyrrum Sambandsmanna mætti kaupa Búnaðarbankann.Fengu þeir m.a. lán í Landsbankanum til þess að geta keypt bankannI Þessir tveir bankar voru m.ö.o. seldir einkavinum stjórnarflokkanna. Í því fólst klúðrið.Þorvaldur Gylfason prófessor segir,að bankarnir hafi verið afhentir mönnum,sem ekki kunnu að reka banka. Hann segir,að það hefði átt að selja bankana kunáttumönnum,fagmönnum. Eitt er víst,að þessir aðilar,sem keyptu bankana settu þá í þrot vegna óvarkárni við rekstur bankanna. Þeir tóku alltof mikil erlend lán, voru óvarkárir. Þeir byggðu á því að geta tekið ný og ný erlend lán til þess að greiða eldri lán og þegar lánalínur lokuðust erlendis fóru þeir í þrot.
Til þess eru vítin að varast þau
Nú eru stóru einkabankarnir 3 allir komnir í eigu ríkisins á ný.En þó ekki hafi verið svo nema í nokkrar vikur er samt strax farið að ræða um að selja bankana til einkaaðila! Hafa menn ekkert lært? Eru ekki vítin til þess að varast þau? Ég tel bankana best komna í höndum ríkisins. Ef bankarnir hefðu haldist í höndum ríkisins og engin einkavæðing hefði átt sér stað hefðu þeir ekki komist í þrot. Ríkisbankarnir voru ekki í fjárfestingum erlendis og gífurlegum lántökum ytra
til þess að fjármagna fjárfestinguna.En það var þessi fjárfesting erlendis og gífurlegar lántökur,sem settu bankana á hausinn.Ég tel,að ríkið eigi að reka bankana og fara varlega í allar breytingar. Það kæmi til greina síðar,að leyfa lífeyrissjóðunum að kaupa hlut í bönkunum.En ég er andvígur því að hleypa erlendum aðilum inn í bankana. Bankar hafa unnvörpum orðið gjaldþrota erlendis ekki síður en hér og það er engin trygging fyrir öruggum rekstri að fá útlendinga inn í bankana
Markmið einkabankanna að braska og græða
.
Meðan bankarnir eru í höndum ríkisins,þjóðarinnar, er markmiðið með rekstri þeirra að þjóna viðskiptavinum vel,einstaklingum og fyrirtækjum.Í höndum einkaaðila er markmiðið að græða sem mest á rekstrinum.Vaxtamunur jókst við einkavæðinguna,þjónustugjöld voru hækkuð og bankarnir fóru út í alls konar verðbréfabrask og fjárfestingarbrask,sem að lokum varð þeim að falli.Það var orðið meira atriði hjá einkabönkunum að kaupa og selja fyrirtæki en að þjóna viðskiptaaðilum sínum. Bankarnir sýndu stórar tölur yfir gróða af þessu braski en þetta var pappírsgróði,sem lítið var á bak við.Almenningur var öruggur með sparifé sitt í ríkisbönkunum.En margir hafa tapað stórfé á því að geyma sparifé sitt í ýmsum sérsjóðum,sem sparifjáreigendur voru lokkaðir inn í hjá einkabönkunum. Eldra fólk,sem sagði nei takk við peningamarkaðssjóðum og öðrum sérsjóðum einkabankanna og hélt sig við gömlu sparisjóðsbókina slapp við tap og áföll.Um leið og einkaaðilum er hleypt inn í ríkisbankana byrjar þessi leikur á ný..Þá verður aftur farið að gylla fyrir sparisjóðseigendum alls konar kostaboð,hærri vexti á sérreikningum,sem sagði eru án áhættu en svo er ekki.
Björgvin G. Sigurðsson viiðskiptaráðherra var að segja, að til greina kæmi að hleypa erlendum aðilum inn í ríkisbankana.Ég er andvígur því. Ég tel,að ríkið eigi að eiga og reka bankana næstu árin. Þeir eru best komnir í höndum þjóðarinnar.
Björgvin Guðmundsson
Birt í Fréttablaðinu 8.des.2008 | 
