Ákvörðun sjávarútvegsráðherra um að skera niður þorskkvótann um þriðjung, niður í 130 þúsund tonn á ári, var algert reiðarslag fyrir sjávarbyggðir landsins.Ríkisstjórnin tilkynnti, að hún myndi gera ráðstafanir til mótvægis niðurskurðinum á aflaheimildunum en þessar ráðstafanir hafa látið á sér standa.Samgönguráðherra hefur boðað, að ýmsum vegaframkvæmdum verði flýtt. Það er gott svo langt sem það nær. Þegar þessar vegabætur verða komnar í gagnið munu þær auðvelda flutninga af landsbyggðinni og þar á meðal fiskflutninga. En þessar ráðstafanir bæta ekki kjaraskerðingu sjómanna,útgerðarmanna og fiskvinnslufólks í haust og í vetur.Þar verða aðrar ráðstafanir að koma til. Það þarf að efla jöfnunarsjóð sveitarfélaga og auka framlög hans til þeirra sjávarbyggða,sem verða illa úti vegna niðurskurðar þorskkvótans.Byggðamálaráðherra hefur boðað, að hann muni efla Byggðasjóð til þess að gera hann betur færan um að aðstoða þær sjávarbyggðir, sem verða fyrir barðinu á niðurskurði aflaheimilda. Það ber að fagna því framtaki. En þessar ráðstafanir eru hvergi nærri nægar. Tekjur í sjávarbyggðunum hrynja niður vegna niðurskuðar aflaheimilda. Ríkisvaldið verður að koma myndarlega til móts við fólkið í þessum byggðum.Ef það gerist ekki flytur fólkið á brott. a það. Ætti ríkið að veita þessum byggðum beina fjárhagsaðstoð.Þá er einnig sjálfsagt og eðlilegt,að auka byggðakvóta verulega til þeirra byggða sem harðast verða úti.

Kvótakerfið er hrunið

Þegar til þess kemur að stokka fiskveiðistjórmarkerfið upp, kemur strax í ljós, að því eru veruleg takmörk sett sem unnt er að gera án þess að gerbreyta núverandi kerfi eða leggja það hreinlega niður.Sturla Böðvarsson, forseti alþingi,sagði í hinni frægu ræðu sinni, að það yrði að stokka allt kvótakerfið upp og flytja aflaheimildir út á land frá þeim stöðum þar sem aðrir atvinnumöguleikar væru miklir en ekki allt undir fiskveiðum komið eins og í sjávarbyggðunum úti á landi. Þetta voru mjög róttækar hugmyndir og erfitt að sjá hvernig framkvæma ætti þær án þess að umturna alveg núverandi kerfi.Sturla Böðvarsson hefur ekki útskýrt nánar hvernig hann vilji framkvæma þessar hugmyndir. Það má fara ýmsar leiðir að því marki sem Sturla og ýmsir aðrir þingmenn, vilja nú ná. Ein leiðin er sú, að ríkið innkalli verulegan hluta aflaheimilda og úthluti í formi byggðakvóta eða á annan hátt til sjávarbyggða úti á landi.Það verður mikið ramakvein, ef slík leið verður farin. Það er raunar alveg sama hvað verður gert til þess að leiðrétta kerfið. Það verður alltaf rekið upp ramakvein. Önnur leið er sú,að innkalla allar aflaheimildir og úthluta þeim á ný með nauðsynlegum leiðrettingum.Og þriðja leiðin væri sú, að afnema kvótakerfið með öllu í áföngum og taka upp sóknardagakerfi í staðinn.Það er ekki unnt að loka augunum lengur fyrir göllum kvótakerfisins.

Mikið áfall fyrir Grindavík

Það sveitarfélag,sem verður einna verst úti vegna niðurskurðar þorskkvótans er Grindavík. Þar nemur niðurskurðurinn 6000 tonnum og tekjuskerðingin 2,3 milljörðum.Sveitarfélagið sjálft tapar 150 milljónum.Dæmigerð láglaunafjölskylda í Grindavík verður fyrir 90 þúsund króna tekjuskerðingu á mánuði vegna niðurskurðar þorskkvótans. Það er mikið áfall fyrir láglaunafjölskyldu. Og þetta er ekkert einsdæmi fyrir Grindavík. Þetta verður svona í hverri einustu sjávarbyggð í landinu,þar sem einhver veruleg þorskveiði hefur verið. Á Vestfjörðum er áfallið mikið. Þar hefur þorskveiði alltaf verið mikill hluti heildarfiskaflans.Þegar hefur verið rætt í fjölmiðlum hvernig niðurskurðurinn lendir á Flateyri og sömu sögu er að segja af Bolungarvík og öðrum sjávarbæjum á Vestfjörðum og raunar er hið sama upp á teningnum
i öllum sjávarbyggðum út á landi.Þessar sjávarbyggðir eiga það sammerkt,að þorskveiði hefur verið mikill hluti fiskafla þeirra. Þriðjungs niðurskurður á þorskafla er algert reiðarslag fyrir þessar byggðir. Þær fá ekki nægilegt hráefni til vinnslu og þær verða að sætta sig við verðminna hráefni í stað þorsksins.Tekjuskerðing þessara byggða mun valda því, að margir flytja á brott.Húseignir í þessum byggðum falla í verði og þannig mætti áfram telja

Björgvin Guðmundsson- Birt í Mbl. 19.ágúst 2007 

birt